जिन्दगीमा हाँसो लिई, आशु दिने मान्छे तिमी !
विश्वासमा धोका दीई, आशु दिने मान्छे तिमी !!
निर्दोश ति नजरले, जाली माया बिछ्याएर
देखावटी सँगै जिई, आशु दिने मान्छे तिमी !!
Thursday, March 29, 2012
गजल
जिन्दगीमा हाँसो लिई, आशु दिने मान्छे तिमी !
विश्वासमा धोका दीई, आशु दिने मान्छे तिमी !!
निर्दोश ति नजरले, जाली माया बिछ्याएर
देखावटी सँगै जिई, आशु दिने मान्छे तिमी !!
Tuesday, March 27, 2012
गजल
मेरो मुटु भनि फोटो, छुदै छिन् कि मेरी आमा !
सम्झिएर हिजो आज, रुदै छिन् कि मेरी आमा !!
कति दु:ख खेप्दै होलिन्, बेहिसिमा कैले-कैले
सम्झी-सम्झी मुर्छा पनि, हुदै छिन् कि मेरी आमा !!
Thursday, March 22, 2012
Tuesday, March 20, 2012
चपली हाइटको क...माल..........
मनोज पण्डित, काठमाडौं ६ चैत,
सिनेमा : चपली हाइट
निर्देशन : दीपेन्द्र के. खनाल
कास्ट : आमिर गौतम, राज घिमिरे, विनिता बराल
श्रेणी : बायोपिक
सर्टिफिकेट : एडल्ट
Friday, March 16, 2012
गजल
गरीबको झुपडिमा,ओत लाग्ने छाना छैन !
ढुङ्गा गीटी कती कुटौ,छाक टार्ने माना छैन !!
कत्ती दु:ख गरौ दैब, आधा रोटी खाइ सधैं
जाडो गर्मी छेक्ने कुनै, आङ ढाक्ने नाना छैन !!
Sunday, March 11, 2012
यस्तै भयो भने.......
आज पनि मलाई त्यो दिन राम्ररी याद छ, जुन बेला म नेपालको कुनै एक भागमा थिएँ, बेलुकीपख चारैतर्फ सुन्यसुन्य लाग्थ्यो । तर पनि त्यो सुन्यता अनि रमणिय वातावरणलाई पर्दाफास गर्दै छितिजपारी जस्तो लाग्ने झ्याउँकिरिका बिभिन्न किसिमका संगीतमय आवाजहरु कताकता गुन्जिरहेको थियो ।
चारैतिर अन्धकार, माथि आकासमा जुनाकिरि जस्तै धिपधिप – धिपधिप गरि ताराहरु चम्किरहेका थिए । लाग्थ्यो, सुनसान कोही नभएको जस्तो । बिस्तारैबिस्तारै हेर्दाहेर्दै सबैतिर झिलिमिली बत्तीका लहरहरु सबैका घरमा, अँध्यारोपनलाई हटाउँदै प्रकासका किरणहरु चारैतिर देखिन थाले । बत्तीका लहरसँगै क्रमिक रुपमा टाढाटाढाबाट “भैली राम” का स्वरहरु पनि गुञ्जिन थाले ।
चारैतिर अन्धकार, माथि आकासमा जुनाकिरि जस्तै धिपधिप – धिपधिप गरि ताराहरु चम्किरहेका थिए । लाग्थ्यो, सुनसान कोही नभएको जस्तो । बिस्तारैबिस्तारै हेर्दाहेर्दै सबैतिर झिलिमिली बत्तीका लहरहरु सबैका घरमा, अँध्यारोपनलाई हटाउँदै प्रकासका किरणहरु चारैतिर देखिन थाले । बत्तीका लहरसँगै क्रमिक रुपमा टाढाटाढाबाट “भैली राम” का स्वरहरु पनि गुञ्जिन थाले ।
Friday, March 9, 2012
गजल
एकै छिन्मा बस्मा पार्ने, बात कस्तो नारीको !
साथ दिन्छु सधै भन्ने, हात कस्तो नारीकी !!
नारी बिना जिन्दगी त, हुन्छ बिना नुन्को रे
कल्पनामा एक्लै बित्ने, रात कस्तो नारीकी !!
साथ दिन्छु सधै भन्ने, हात कस्तो नारीकी !!
नारी बिना जिन्दगी त, हुन्छ बिना नुन्को रे
कल्पनामा एक्लै बित्ने, रात कस्तो नारीकी !!
गजल
कसरी म गरौ बयान, स्वर्ग बाटै झरे जस्ती !
अप्सरा झैँ कति शुन्दर, रुप रंग सरे जस्ती !!
एक झल्को देख्दा उन्लाई, मरी हत्ते गर्ने धेरै
संसारमा उन्लाई मात्र, त्यस्तो सृष्टि गरे जस्ती !!
अप्सरा झैँ कति शुन्दर, रुप रंग सरे जस्ती !!
एक झल्को देख्दा उन्लाई, मरी हत्ते गर्ने धेरै
संसारमा उन्लाई मात्र, त्यस्तो सृष्टि गरे जस्ती !!
Tuesday, March 6, 2012
गजल र यसका केहि सिदान्त -{ भाग एक }
‘गजल’ त्यो साहित्यिक विधा हो, जुन गायन कला सँग अती घनिष्ठ सम्बन्ध राख्दै लयवद्ध,सरल र प्रतिकात्मक रुपमा मतला,शेर,काफिया,रदिफ,मकता,तखल्लुस र बहर जस्ता तत्वहरु प्रयोग गर्दै aa, ba, ca, da, ea शैलिमा लेखिन्छ।
गजल शव्दको अर्थ र ईतिहासकोबारेमा बिभिन्न विद्वानहरुले आ-आफ्नै तरिकाले मत दिएका भएपनी गजलमा हुनुपर्ने मुलभूत तत्वहरुमा भने त्यती धेरै मतभिन्नता पाइन्न।
यहाँ हाम्रो पाठकहरु लगायत गजल सृजनामा पाइला टेक्दै गर्नु भएका नव आगन्तुक पाठकहरुको लागि उपयुक्त हुने हेतुले गजलका तत्वहरु बारे केही चर्चा गर्ने जमर्को गरेको छु।
गजलका तत्वहरु
(क) शेर
(ख) काफिया
(ग) रदिफ
(घ) मतला
(ङ) मकता
(च) तखल्लुस
(छ) वहर
गजल र यसका केहि सिदान्त- { भाग दुई }
............................................
२९, बहरे हजज मुसम्मन् अस्तर
सूत्र – फाइलुन् + मफाईलुन् + फाइलुन् + मफाईलुन्
ऽ।ऽ ।ऽऽऽ ऽ।ऽ ।ऽऽऽ
पीर औ व्यथा मेरो सुक्खमा भुलाएछौ
निष्ठुरी भएकी छौ प्रेम नै जलाएछौ । – हुसैन खाँ
३०, बहरे हजज मुसम्मन् अखरब मक्बूज
सूत्र – मफ्ऊलु + मुफाइलुन् + मफ्ऊलु + मफाइलुन्
ऽऽ। ।ऽ।ऽ ऽऽ। ।ऽ।ऽ
बग्छन् जब आँसु आँखाबाट ‘ हुसैन’ का
पीडा र व्यथा सबै सोरेर बगाउछन् । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
३१, बहरे हजज मुसम्मन् अस्तर मक्बूज पिङ्गल छन्द – चामर/तूणक
सूत्र – फाइलुन् + मुफाइलुन् + मुफाइलुन् + मुफाइलुन्
ऽ।ऽ ।ऽ।ऽ ।ऽ।ऽ ।ऽ।ऽ
गजलको सैद्धान्तिक परिचय गजलका तत्व र तिनीहरुको सङ्क्षिप्त अध्ययन
अरबिक माटोमा जन्मिएर हिन्दी उर्दु भाषा हुँदै भित्रिएको गजल विधाले नेपाली माटोमा आज एउटा लामो कालखण्ड विताइसकेको छ । दसौ शताव्दीमै इरानी अन्धा कवी रौदकी [अबु अब्द अल्लाह सफर इब्न मुहम्बत]ले जन्माएको विस्वास गरिएको यो विधा अरबी, फारसी, टर्केली, अंग्रेजी तथा अन्य भाषामा पनि प्रयोग हुँदै आएको छ । झन यसले हिन्दी साहित्यमा त ठूलो स्थान ओगट्न सफल देखिन्छ । अन्य विधाको तुलनामा अग्रणी देखिन्छ । गायन तथा वाँचन दुवै दृष्टिकोणमा यो एक शसक्त विधाको रुपमा देखा परेको छ । पछिल्लो समयमा आएर यो विधाले नेपाली माटोमा पनि आफ्नो दरिलो उपस्थिती जनाइसकेको छ । अर्थात आफ्नो गतिलो प्रभाव जमाइसकेको छ । यो झन झन झांगिदो छ । फक्रदो र फुल्दो अवस्थामा छ ।
जीवन र जगतबाट प्राप्त अनुभव र अनुभूतिलाई्र कोमल हार्दिक र कलात्मक रुपमा प्रस्तुत गर्न सफल यो काव्यिक विधाले नेपाली साहित्यमा गायन र वाचन दुवै आधारमा आफ्नो प्रभाव छाड्दै एउटा छुट्टै छितिज निर्माणको यात्रामा पाइलाहरु अनवरत रुपमा अगाडि वढाइरहेको देखिन्छ ।
Sunday, March 4, 2012
नेपाली गजलमा छन्द (बहरको) प्रयोग
(- santosh spandan द्वारा साभार )
गजल नेपाली साहित्यमा सर्बाधिक लोकप्रिय विधा स्थापित भैसकेको छ |गजल सम्बन्धि नियम जानेर या नजानेर गजलको सिर्जना गर्ने गजलकारको संख्या दिनानुदिन बढ्दो छ | बिभिन्न संचार माध्यमबाट गजलका नियमबारे सूचना साथै गोष्ठी , संगठन समारोह जस्ता बिभिन्न क्रियाकलापको प्रक्रिया पनि दिन प्रतिदिन बढ्दै गैरहेको छ |तिनै संचारका माध्यमबाट डा. कृष्णहरी बराल, मनु ब्राजाकीका अन्तरबार्ताहरु सुनेका पनि छौ | उहाहरु भन्नुहुन्छ गजललाई बहरमा लेखिएन भने कविता हुन्छ | यस्तो सिर्जनालाई गजल नभनिकन गजलको स्वरुपमा लेखिएको कविता भन्नु उपुक्त हुने उहाहरुको भनाइ छ |
गजल नेपाली साहित्यमा सर्बाधिक लोकप्रिय विधा स्थापित भैसकेको छ |गजल सम्बन्धि नियम जानेर या नजानेर गजलको सिर्जना गर्ने गजलकारको संख्या दिनानुदिन बढ्दो छ | बिभिन्न संचार माध्यमबाट गजलका नियमबारे सूचना साथै गोष्ठी , संगठन समारोह जस्ता बिभिन्न क्रियाकलापको प्रक्रिया पनि दिन प्रतिदिन बढ्दै गैरहेको छ |तिनै संचारका माध्यमबाट डा. कृष्णहरी बराल, मनु ब्राजाकीका अन्तरबार्ताहरु सुनेका पनि छौ | उहाहरु भन्नुहुन्छ गजललाई बहरमा लेखिएन भने कविता हुन्छ | यस्तो सिर्जनालाई गजल नभनिकन गजलको स्वरुपमा लेखिएको कविता भन्नु उपुक्त हुने उहाहरुको भनाइ छ |