............................................
२९, बहरे हजज मुसम्मन् अस्तर
सूत्र – फाइलुन् + मफाईलुन् + फाइलुन् + मफाईलुन्
ऽ।ऽ ।ऽऽऽ ऽ।ऽ ।ऽऽऽ
पीर औ व्यथा मेरो सुक्खमा भुलाएछौ
निष्ठुरी भएकी छौ प्रेम नै जलाएछौ । – हुसैन खाँ
३०, बहरे हजज मुसम्मन् अखरब मक्बूज
सूत्र – मफ्ऊलु + मुफाइलुन् + मफ्ऊलु + मफाइलुन्
ऽऽ। ।ऽ।ऽ ऽऽ। ।ऽ।ऽ
बग्छन् जब आँसु आँखाबाट ‘ हुसैन’ का
पीडा र व्यथा सबै सोरेर बगाउछन् । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
३१, बहरे हजज मुसम्मन् अस्तर मक्बूज पिङ्गल छन्द – चामर/तूणक
सूत्र – फाइलुन् + मुफाइलुन् + मुफाइलुन् + मुफाइलुन्
ऽ।ऽ ।ऽ।ऽ ।ऽ।ऽ ।ऽ।ऽ
मस्त नै छ कोइली वसन्तको बहारमा
प्रीत बन्धकी पर्यो म पो परेँ उधारमा । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
३२, बहरे हजज मुसम्मन् मक्बूज अस्तर
सूत्र – मुफाइलुन् + फाइलुन् + मुफाइलुन् + फाइलुन्
।ऽ।ऽ ऽ।ऽ ।ऽ।ऽ ऽ।ऽ
बग्यो सुगन्धी बतास शान्तिको नाममा
चलाउँ हे पाखुरा विकासको काममा । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
३३, बहरे हजज मुसम्मन् अस्तर महजूफ अखरब
सूत्र – फाइलुन् + फऊलुन् + मफ्ऊलु + फाइलुन्
ऽ।ऽ ।ऽऽ ऽऽ। ऽ।ऽ
पीर औ व्यथाको खोला तरौँ पृया
यो स्वदेशलाई माया गरौँ पृया । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
३४, बहरे हजज मुसम्मन् मक्फूफ
सूत्र – मफाईलुन् + मफाईलुन् + मफाईलुन् + मफाईलु
।ऽऽऽ।ऽऽऽ।ऽऽऽ।ऽऽ।
बडो जुल्मी जमाना यो दुखाई दिल बसेको छु
बगाई आँसुको धारा रुझाई दिल बसेको छु । – हुसैन खाँ
३५, बहरे हजज मुसम्मन् अखरम अखरब मक्फूफ महजूफ
पिङ्गल छन्द – मत्तमयूरी
सूत्र – मफ्ऊलुन् + मफ्ऊलु + मफाईलु + फऊलुन्
ऽऽऽ ऽऽ। ।ऽऽ। ।ऽऽ
लोभीको संसार डुल्यौ आज तिमीले
मेरो माया-प्रेम भुल्यौ आज तिमीले । – हुसैन खाँ
३६, बहरे हजज मुसम्मन् मक्फूफ अखरब
सूत्र – मफाईलु + मफ्ऊलु + मफाईलु + मफ्ऊलु
।ऽऽ। ऽऽ। ।ऽऽ। ऽऽ।
पुरानो कहानी म भुलाएर आएछु
र तिम्रै बनी बस्छु म ठानेर आएछु । – हुसैन खाँ
३७, बहरे हजज मुसम्मन् अखरब मक्फूफ महजूफ क
सूत्र – मफ्ऊलु + मफाईलु + मफाईलु + फऊलुन्
ऽऽ। ।ऽऽ। ।ऽऽ। ।ऽऽ
संसार अनौठो छ र सर्कार कहाँ छ
हत्या अनि िहंसा छ यहाँ प्यार कहाँ छ – गोर्खेसाइँलो
३८, बहरे हजज मुसम्मन् अखरब मक्फूफ महजूफ ख
सूत्र – मफ्ऊलु + मफाईलु + मफाईलुन् + फऊलुन्
ऽऽ। ।ऽऽ। ।ऽऽऽ ।ऽऽ
संसार छ जाली म कहानी के सुनाऊँ
यो रात छ काली म कहानी के सुनाऊँ । – हुसैन खाँ
३९, बहरे हजज मुसम्मन् अखरम महजूफ पिङ्गल छन्द – वैश्वदेवी
सूत्र – मफ्ऊलुन् + मफ्ऊलुन् + फऊलुन् + फऊलुन्
ऽऽऽ ऽऽऽ ।ऽऽ ।ऽऽ
अर्कैको दोस्ती भै डुलेछौ तिमीता
मेरो माया मारी भुलेछौ तिमीता । – गोर्खेसाइँलो
४०, बहरे हजज मुसम्मन् महजूफ मक्फूफ पिङ्गल छन्द – कन्द
सूत्र – फऊलुन् + फऊलुन् + फऊलुन् + मफाईलु
।ऽऽ ।ऽऽ ।ऽऽ ।ऽऽ।
सबै दुःख-पीडा भुलाई बसेको छु
तिमीसँग माया लगाई बसेको छु । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
४१, बहरे हजज मुसम्मन् अखरब महजूफ पिङ्गल छन्द – मणिमाला
सूत्र – मफ्ऊलु + फऊलुन् + मफ्ऊलु + फऊलुन्
ऽऽ। ।ऽऽ ऽऽ। ।ऽऽ
संसार छ जाली संसार भुलाऊँ
आऊ र बसौँ नौलो रीत चलाऊँ । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
४२, बहरे हजज मुसम्मन् अखरब मक्बूज अबतर पिङ्गल छन्द – इन्द्रवज्रा
सूत्र – मफ्ऊलु + मफ्ऊलु + मुफाइलुन् + फा
ऽऽ। ऽऽ। ।ऽ।ऽ ऽ
आकाश धर्ती जगतै रिझाएँ
यै मृत्तिकामा नव-प्रीत लाएँ । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
४३, बहरे हजज मुसम्मन् अखरब अस्तर
सूत्र – मफ्ऊलु + फाइलुन् + फाइलुन् + मफाईलुन्
ऽऽ। ऽ।ऽ ऽ।ऽ ।ऽऽऽ
संसारको उकाली चढ्यौ तिमी आफै
छाडेर प्रेम-माया सर्यौ तिमी आफै । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
४४, बहरे हजज मुसम्मन् महजूफ अखरम
सूत्र – मफाईलुन् + मुस्तफ्इलुन् + फाइलातुन्
।ऽऽऽ ऽऽ।ऽ ऽ।ऽऽ
बिहानीमा एक्लै हँसायौ तिमीले
म खोज्दैथेँ बाटो बतायौ तिमीले । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
४५, बहरे हजज मुसम्मन् अखरम मक्बूज अस्तर
सूत्र – मफ्ऊलातु + फाइलातुन् + मफ्ऊलातु + फा
ऽऽऽ। ऽ।ऽऽ ऽऽऽ। ऽ
गीता औ कुरानमा चल्दा पो जिन्दगी
मायाको बहारमा बग्दा पो जिन्दगी । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
४६, बहरे हजज मुसद्दस् महजूफ पिङ्गल छन्द – सुमेरु
सूत्र – मफाईलुन् + मफाईलुन् + फऊलुन्
।ऽऽऽ ।ऽऽऽ ।ऽऽ
नमुना-१, हुरीले पात हल्लाएछ आज
सुगन्धी वासना आएछ आज । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
नमुना-२ सियासत की लडाई चल रही है
रियासत आज सारी जल रही है । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
४७, बहरे हजज मुसद्दस् मक्बूज
सूत्र – मुफाइलुन् + मुफाइलुन् + मुफाइलुन्
।ऽ।ऽ ।ऽ।ऽ ।ऽ।ऽ
प्रभा बनी म विश्व नै जगाउँछु
उनीसँगै म प्रेम गीत गाउँछु । – गोर्खेसाइँलो
४८, बहरे हजज मुसद्दस् अस्तर अखरब
सूत्र – फाइलुन् + मफ्ऊलु + फाइलुन्
ऽ।ऽ ऽऽ। ऽ।ऽ
ईशसँगै प्रीत गर्नु छ
यो जमाना छाडि मर्नु छ । – हुसैन खाँ
४९, बहरे हजज मुसद्दस् अखरम अस्तर महजूफ
सूत्र – मफ्ऊलुन् + फाइलुन् + फऊलुन्
ऽऽऽ ऽ।ऽ ।ऽऽ
खै ! कस्को लोभमा भुलेछौ
माया छाडेर नै हिँडेछौ । – हुसैन खाँ
५०, बहरे हजज मुसद्दस् अखरब मक्बूज महजूफ
सूत्र – मफ्ऊलु + मुफाइलुन् + फऊलुन्
ऽऽ। ।ऽ।ऽ ।ऽऽ
पीडा दिलमा खपेछु मैले
विश्वास अझै गरेछु मैले । – हुसैन खाँ
५१, बहरे हजज मुसद्दस् अस्तर पिङ्गल छन्द – पीयूसवर्ष
सूत्र – मफाईलुन् + मफाईलुन् + फाइलुन्
।ऽऽऽ ।ऽऽऽ ऽ।ऽ
नबूझेरै चलाए आरा यहाँ
तिमीसँगै लगाए नारा यहाँ । – गोर्खेसाइँलो
५२, बहरे हजज मुसद्दस् अखरम पिङ्गल छन्द – रुपामाली
सूत्र – मफ्ऊलुन् + मफ्ऊलुन् + मफ्ऊलुन्
ऽऽऽ ऽऽऽ ऽऽऽ
प्यूँदै प्याला गाएछन् हाँस्दै
माया बोकी आएछन् हाँस्दै । – हुसैन खाँ
५३, बहरे हजज मुरब्बा मक्बूज पिङ्गल छन्द – प्रमाणिका
सूत्र – मुफाइलुन् + मुफाइलुन्
।ऽ।ऽ ।ऽ।ऽ
स्वदेशभित्र बग्छु म
नवीन सृष्टि गर्छु म । – हुसैन खाँ
५४, बहरे हजज मुरब्बा अखरम मक्बूज
सूत्र – मफ्ऊलातु + फाइलुन्
ऽऽऽ। ऽ।ऽ
आशामा भुलेछु म
पासोमा परेछु म । – हुसैन खाँ
५५, बहरे हजज मुरब्बा अखरम पिङ्गल छन्द – विद्युल्लेखा
सूत्र – मफ्ऊलुन् + मफ्ऊलुन्
ऽऽऽ ऽऽऽ
निर्मोही आएछन्
एक्लै मुस्काएछन् । – हुसैन खाँ
५६, बहरे हजज मुरब्बा अखरब महजूफ पिङ्गल छन्द – तनुमध्या
सूत्र – मफ्ऊलु + फऊलुन्
ऽऽ। ।ऽऽ
मुस्कान उठायौ
मद्होश बनायौ । – हुसैन खाँ
५७, बहरे हजज मुरब्बा अखरब पिङ्गल छन्द – मन्थान
सूत्र – मफ्ऊलु + मफ्ऊलु
ऽऽ। ऽऽ।
ईस्यॉ भुले हुन्छ
माया गरे हुन्छ । – हुसैन खाँ
५८, बहरे हजज मुरब्बा महजूफ
सूत्र – मफाईलुन् + फऊलुन्
।ऽऽऽ ।ऽऽ
बिहानीमा झुलेँ म
तिमीसङ्गै भुलेँ म । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
५९, बहरे हजज मुरब्बा अस्तर
सूत्र – फाइलुन् + मफाईलुन्
ऽ।ऽ ।ऽऽऽ
चाँदनी रिसाएछिन्
प्रेम नै जलाएछिन् । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
६०, बहरे हजज मुरब्बा अस्तर मक्बूज
सूत्र – फाइलुन् + मुफाइलुन्
ऽ।ऽ ।ऽ।ऽ
डाह नै गरे उनी
अन्त नै सरे उनी । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
!V) बहरे रमलबाट बनेका मुजाहिफ बहरहरु
नियम
!) ऽ।ऽऽ को महजूफ — ऽ।ऽ
!!) ऽ।ऽऽ को मख्बून — ॥ऽऽ
!!!) ऽ।ऽऽ को मक्फूफ — ऽ।ऽ।
!V) ऽ।ऽऽ को मशकूल — ॥ऽ।
V) ।ऽऽ को मक्तुअ — ऽऽ
निर्माण प्रकृया
मुख्य बहरसँग दाँजेर हेर्नुहोला
ऽ।ऽऽऽ।ऽऽऽ।ऽऽऽ।ऽऽ — मुख्य बहर
ऽ।ऽऽऽ।ऽऽऽ।ऽऽऽ।ऽ — मुसम्मन् महजूफ छन्द – मेनका/गीतिका
ऽ।ऽऽऽ।ऽऽऽ।ऽऽऽऽ — मुसम्मन् मक्तुअ
ऽ।ऽऽऽ।ऽऽऽ।ऽऽऽ — मुसम्मन् महजूफ मक्तुअ क
ऽ।ऽऽ।ऽऽऽऽऽ — मुसम्मन् महजूफ मक्तुअ ख
ऽ।ऽऽ॥ऽऽऽ।ऽऽऽ — मुसम्मन् मख्बून महजूफ मक्तुअ
ऽ।ऽऽऽ।ऽऽ॥ऽऽऽ।ऽ — मुसम्मन् मख्बून महजूफ
ऽ।ऽऽऽ।ऽऽ॥ऽऽऽऽ — मुसम्मन् मख्बून मक्तुअ क
ऽ।ऽऽ॥ऽऽ॥ऽऽऽऽ — मुसम्मन् मख्बून मक्तुअ ख
ऽ।ऽ।॥ऽऽ॥ऽऽऽऽ — मुसम्मन् मक्फूफ मख्बून मक्तुअ
ऽ।ऽ।ऽ।ऽऽ।ऽ।ऽ।ऽ — मुसम्मन् मक्फूफ महजूफ छन्द – माजुला
ऽ।ऽ।ऽ।ऽ।ऽ।ऽ।ऽ।ऽ। — मुसम्मन् मक्फूफ छन्द – चाचला
॥ऽ।ऽ।ऽऽ॥ऽ।ऽ।ऽऽ — मुसम्मन् मशकूल
ऽऽऽऽ॥ऽ।ऽऽ — मुसम्मन् मक्तुअ मशकूल
ऽ।ऽ।ऽऽऽ।ऽ।ऽऽ — मुसम्मन् मक्फूफ मक्तुअ
ऽ।ऽऽऽ।ऽऽऽ।ऽऽ — मुख्य बहर
ऽ।ऽऽऽ।ऽऽऽ।ऽ। — मुसद्दस् मक्फूफ
ऽ।ऽऽऽ।ऽऽऽ।ऽ — मुसद्दस् महजूफ
ऽ।ऽऽ॥ऽऽऽऽ — मुसद्दस् मख्बून मक्तुअ
ऽ।ऽ।ऽ।ऽ।ऽ।ऽ — मुसद्दस् मक्फूफ महजूफ छन्द – श्येनिका
ऽ।ऽ।॥ऽ।ऽ।ऽ — मुसद्दस् मक्फूफ मशकूल महजूफ छन्द – रथोद्धता
ऽ।ऽ।ऽ।ऽ।ऽऽ — मुसद्दस् मक्फूफ मक्तुअ छन्द – मयूरसारिणी
ऽ।ऽऽऽ।ऽऽ — मुख्य बहर
ऽ।ऽऽऽ।ऽ — मुरब्बा महजूफ छन्द – मालिका
ऽ।ऽ।ऽ।ऽ — मुरब्बा मक्फूफ महजूफ छन्द – समानिका
६१, बहरे रमल मुसम्मन् महजूफ पिङ्गल छन्द – मेनका/गीतिका
सूत्र – फाइलातुन् + फाइलातुन् + फाइलातुन् + फाइलुन्
ऽ।ऽऽ ऽ।ऽऽ ऽ।ऽऽ ऽ।ऽ
नमुना-१, मृत्युको छाया डुलेको रै’छ मेरो गाउँमा
बम् र गोला ली हिँडेको रै’छ मेरो गाउँमा । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
नमुना-२, होशियारी कर ‘हुसैन’ वक्तको जाया न कर
काफिरी मेँ ही चली जाएगी सारी जिन्दगी । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
६२, बहरे रमल मुसम्मन् मक्तुअ
सूत्र – फाइलातुन् + फाइलातुन् + फाइलातुन् + फैलुन्
ऽ।ऽऽ ऽ।ऽऽ ऽ।ऽऽ ऽऽ
शून्यजस्तै भैसकेको जिन्दगानी मेरो
बुझ्न छाड्यो यो जमानाले कहानी मेरो । – हुसैन खाँ
६३, बहरे रमल मुसम्मन् महजूफ मक्तुअ क
सूत्र – फाइलातुन् + फाइलातुन् + फाइलातुन् + फा
ऽ।ऽऽ ऽ।ऽऽ ऽ।ऽऽ ऽ
तारा मुस्केको जुनेली रात आएछ
प्रेम गर्ने हर्षको बसा्रत आएछ । – हुसैन खाँ
६४, बहरे रमल मुसम्मन् महजूफ मक्तुअ ख
सूत्र – फाइलातुन् + मफाईलुन् + फैलुन्
ऽ।ऽऽ ।ऽऽऽ ऽऽ
रातसँगै बिहानी बाँकी छ
भन्नु पर्ने कहानी बाँकी छ । – हुसैन खाँ
६५, बहरे रमल मुसम्मन् मख्बून महजूफ मक्तुअ
सूत्र – फाइलातुन् + फिइलातुन् + फाइलातुन् + फा
ऽ।ऽऽ ॥ऽऽ ऽ।ऽऽ ऽ
गाउँदै गीत तिनी त्यै प्रेम-मायाको
मुस्कुराएर जुनेली रातमा आए । – हुसैन खाँ
६६, बहरे रमल मुसम्मन् मख्बून महजूफ
सूत्र – फाइलातुन् + फाइलातुन् + फिइलातुन् + फाइलुन्
ऽ।ऽऽ ऽ।ऽऽ ॥ऽऽ ऽ।ऽ
अल्झिएछन् फेरि नेताहरु मायाजालमा
युद्धको पीडा अझै बढ्छ यही नेपालमा । – हुसैन खाँ
६७, बहरे रमल मुसम्मन् मख्बून मक्तुअ क
सूत्र – फाइलातुन् + फाइलातुन् + फिइलातुन् + फैलुन्
ऽ।ऽऽ ऽ।ऽऽ ॥ऽऽ ऽऽ
फूलको थुङ्गा उनी हार बनाएँ मैले
खै ! कता भागे उनी चाल न पाएँ मैले । – हुसैन खाँ
६८, बहरे रमल मुसम्मन् मख्बून मक्तुअ ख
सूत्र – फाइलातुन् + फिइलातुन् + फिइलातुन् + फैलुन्
ऽ।ऽऽ ॥ऽऽ ॥ऽऽ ऽऽ
आजभोली जलधारा हिउँझैँ जम्दैछ
देशको दुःख र पीडा दिलमा गम्दैछ । – हुसैन खाँ
६९, बहरे रमल मुसम्मन् मक्फूफ मख्बून मक्तुअ
सूत्र – फाइलातु + फिइलातुन् + फिइलातुन् + फैलुन्
ऽ।ऽ। ॥ऽऽ ॥ऽऽ ऽऽ
याद गर्छु म सधैँ शान्त बिहानीलाई
सुम्पिएछु दिल यो प्रेम कहानीलाई । । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
७०, बहरे रमल मुसम्मन् मक्फूफ महजूफ पिङ्गल छन्द – माजुला
सूत्र – फाइलातु + फाइलुन् + फाइलातु + फाइलुन्
ऽ।ऽ। ऽ।ऽ ऽ।ऽ। ऽ।ऽ
कोइली वसन्तको गीत नै भुली सक्यो ।
प्रेम के गरौँ र खै ! मार्ग नै थुनी सक्यो । – हुसैन खाँ
७१। बहरे रमल मुसम्मन् मक्फूफ पिङ्गल छन्द – चाचला
सूत्र – फाइलातु + फाइलातु + फाइलातु + फाइलातु
ऽ।ऽ। ऽ।ऽ। ऽ।ऽ। ऽ।ऽ।
जे हुने भई सक्यो र भूल एउटा भएछ
प्रेमले पखालिने उपाय एउटा रहेछ । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
७२, बहरे रमल मुसम्मन् मशकूल
सूत्र – फिइलातु + फाइलातुन् + फिइलातु + फाइलातुन्
॥ऽ। ऽ।ऽऽ ॥ऽ। ऽ।ऽऽ
दिलमा बहार आयो दिलदार देखिएन
जनता सघाइ हिँड्ने सरकार देखिएन । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
७३, बहरे रमल मुसम्मन् मक्तुअ मशकूल
सूत्र – मुस्तफ्फैलुन + फिइलातु + फैलुन्
ऽऽऽऽ ॥ऽ। ऽऽ
माटो नै हो अखिलेश मेरो
धर्तीकै नन्दन देश मेरो । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
७४, बहरे रमल मुसम्मन् मक्फूफ मक्तुअ
सूत्र – फाइलातु + फैलुन् + फाइलातु + फैलुन्
ऽ।ऽ। ऽऽ ऽ।ऽ। ऽऽ
एक रात मीठो बातमा भुलायौ
झन् उठेर भाग्यौ प्रातमा भुलायौ । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
७५, बहरे रमल मुसद्दस् मक्फूफ
सूत्र – फाइलातुन् + फाइलातुन् + फिइलातु
ऽ।ऽऽ ऽ।ऽऽ ऽ।ऽ।
दुःख पीडाको बिहानी याद हुन्छ
भित्र मायाको कहानी याद हुन्छ । – गोर्खेसाइँलो
७६, बहरे रमल मुसद्दस् महजूफ
सूत्र – फाइलातुन् + फाइलातुन् + फाइलुन्
ऽ।ऽऽ ऽ।ऽऽ ऽ।ऽ
नमुना-१, गाउँ-बस्तीमा छ चर्चा यारको
हल्लिएछन् पात मेरो प्यारको । – हुसैन खाँ
नमुना-२, इस जहाँ का ताज है नेपाल ये
हर दिलोँ का साज है नेपाल ये । – हुसैन खाँ
७७, बहरे रमल मुसद्दस् मख्बून मक्तुअ
सूत्र – फाइलातुन् + फिइलातुन् + फैलुन्
ऽ।ऽऽ ॥ऽऽ ऽऽ
शान्तिका दीप जलाए आज
बागमा फूल रमाए आज । – हुसैन खाँ
७८, बहरे रमल मुसद्दस् मक्फूफ महजूफ पिङ्गल छन्द – श्येनिका
सूत्र – फाइलातु + फाइलातु + फाइलुन्
ऽ।ऽ। ऽ।ऽ। ऽ।ऽ
बागमा वसन्तको बहार छ
नीदमा त मस्त आज यार छ । – हुसैन खाँ
७९, बहरे रमल मुसद्दस् मक्फूफ मशकूल महजूफ पिङ्गल छन्द – रथोद्धता
सूत्र – फाइलातु + फिइलातु + फाइलुन्
ऽ।ऽ। ॥ऽ। ऽ।ऽ
हुन्छ झेल त नि राजनीतिमा
देखिएन तर प्रेम प्रीतिमा । – हुसैन खाँ
८०, बहरे रमल मुसद्दस् मक्फूफ मक्तुअ पिङ्गल छन्द – मयूरसारिणी
सूत्र – फाइलातु + फाइलातु + फैलुन्
ऽ।ऽ। ऽ।ऽ। ऽऽ
पीर औ व्यथा भनेर आएँ
प्रेमको कुरा गरेर आएँ । – गोर्खेसाइँलो
८१, बहरे रमल मुरब्बा महजूफ पिङ्गल छन्द – मालिका
सूत्र – फाइलातुन् + फाइलुन्
ऽ।ऽऽ ऽ।ऽ
प्रेमको बर्षातमा
हर्ष पाएँ साथमा – गोर्खेसाइँलो
८२, बहरे रमल मुरब्बा मक्फूफ महजूफ पिङ्गल छन्द – समानिका
सूत्र – फाइलातु + फाइलुन्
ऽ।ऽ। ऽ।ऽ
वासना छरयो तिमी
यो दिलै हरयो तिमी । – हुसैन खाँ
खबहरे रजजबाट बनेका मुजाहिफ बहरहरु
नियम
!) ऽऽ।ऽ को मख्बून — ।ऽ।ऽ
!!) ऽऽ।ऽ को मक्फूफ — ऽऽ॥
!!!) ऽऽ।ऽ को मुतव्वी — ऽ॥ऽ
निर्माण प्रकृया
मुख्य बहरसँग दाँजेर हेर्नुहोला
ऽऽ।ऽऽऽ।ऽऽऽ।ऽऽऽ।ऽ — मुख्य बहर
।ऽ।ऽऽ॥ऽ।ऽ।ऽऽ॥ऽ — मुसम्मन् मख्बून मतव्वी
ऽऽ।ऽ।ऽ।ऽ।ऽ।ऽऽऽ।ऽ — मुसम्मन् मुरव्बून
ऽऽ॥ऽऽ।ऽऽऽ॥ऽऽ।ऽ — मुसम्मन् मक्फूफ
ऽ॥ऽऽऽ।ऽऽ॥ऽऽऽ।ऽ — मुसम्मन् मुतव्वी
ऽ॥ऽ।ऽ।ऽऽ॥ऽ।ऽ।ऽ — मुसम्मन् मुतव्वी मख्बून
ऽऽ।ऽऽऽ।ऽऽऽ।ऽ — मुख्य बहर
ऽ॥ऽ।ऽ।ऽ।ऽ।ऽ — मुसद्दस् मुतव्वी मख्बून क
ऽऽ।ऽऽ॥ऽ।ऽ।ऽ — मुसद्दस् मुतव्वी मख्बून ख इन्द्रवंशा
।ऽ।ऽऽ॥ऽ।ऽ।ऽ — मुसद्दस् मख्बून मुतव्वी वंशस्थ
ऽऽ।ऽऽऽ।ऽ — मुख्य बहर
ऽ॥ऽऽ॥ऽ — मुरव्बा मुतव्वी छन्द – माणवक
ऽऽ।ऽ।ऽ।ऽ — मुरब्बा मख्बून क
।ऽ।ऽ।ऽ।ऽ — मुरब्बा मरव्वून ख
ऽ॥ऽ।ऽ।ऽ — मुरब्बा मुतव्वी मख्बून
८३। बहरे रजज मुसम्मन् मख्बून मुतव्वी
सूत्र – मुफाइलुन् + मुफ्तइलुन् + मुफाइलुन् + मुफ्तइलुन्
।ऽ।ऽ ऽ॥ऽ ।ऽ।ऽ ऽ॥ऽ
हिमाल-पाहाड-मधेश भाग हुन् यो दिलका
हुसैनलाई न दुखाउ हे जमाना यसरी । -हुसैन खाँ
८४, बहरे रजज मुसम्मन् मख्बून
सूत्र – मुस्तफ्इलुन् + मुफाइलुन् + मुफाइलुन् + मुस्तफ्इलुन्
ऽऽ।ऽ ।ऽ।ऽ ।ऽ।ऽ ऽऽ।ऽ
संसारका कुना-कुना डुलेर आएछन् उनी
मायालु जिन्दगी कतै भुलेर आएछन् उनी । -हुसैन खाँ
८५। बहरे रजज मुसम्मन् मक्फूफ
सूत्र – मुस्तफ्इलु + मुस्तफ्इलुन् + मुस्तफ्इलु + मुस्तफ्इलुन्
ऽऽ॥ ऽऽ।ऽ ऽऽ॥ ऽऽ।ऽ
सत्ता अनि भत्ता लिने सर्कार बनाए यहाँ
सामन्त र लोभीहरु नेपाल जलाए यहाँ । – गोर्खेसाइँलो
८६। बहरे रजज मुसम्मन् मुतव्वी
सूत्र – मुफ्तइलुन् + मुस्तफ्इलुन् + मुफ्तइलुन् + मुस्तफ्इलुन्
ऽ॥ऽ ऽऽ।ऽ ऽ॥ऽ ऽऽ।ऽ
आज यहाँ यो प्रीतको दीप जलाएछौ तिमी
भोट लिने निक्कै नयाँ रीत चलाएछौ तिमी । -हुसैन खाँ
८७, बहरे रजज मुसम्मन् मुतव्वी मख्बून
सूत्र – मुफ्तइलुन् + मुफाइलुन् + मुफ्तइलुन् + मुफाइलुन्
ऽ॥ऽ ।ऽ।ऽ ऽ॥ऽ ।ऽ।ऽ
यो दिलमा बहारका फूलहरु सुकी सके
पीर-व्यथा बढ्यो सधैँ सुक्खहरु बगी सके । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
८८, बहरे रजज मुसद्दस् मुतव्वी मख्बून क
सूत्र – मुफ्तइलुन् + मुफाइलुन् + मुफाइलुन्
ऽ॥ऽ ।ऽ।ऽ ।ऽ।ऽ
पीर-व्यथाहरु भुलेछ आज त्यो
गाउँ-सहर सबै डुलेछ आज त्यो । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
८९, बहरे मुसद्दस् मुतव्वी मख्बून ख पिङ्गल छन्द – इन्द्रवंशा
सूत्र – मुस्तफ्इलुन् + मुफ्तइलुन् + मुफाइलुन्
ऽऽ।ऽ ऽ॥ऽ ।ऽ।ऽ
सामन्तले घात गरेर लूट्दछन्
आनन्द-उल्लास जमेर लूट्दछन् । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
९०, बहरे रजज मुसद्दस् मख्बून मुतव्वी पिङ्गल छन्द – वंशस्थ
सूत्र – मुफाइलुन् + मुफ्तइलुन् + मुफाइलुन्
।ऽ।ऽ ऽ॥ऽ ।ऽ।ऽ
बनेर बत्ती हर साँझ बल्दछु
सुवास छर्दै दिल माझ बस्दछु । – गोर्खेसाइँलो
९१, बहरे रजज मुरब्बा मुतव्वी पिङ्गल छन्द – माणवक
सूत्र – मुफ्तइलुन् + मुफ्तइलुन्
ऽ॥ऽ ऽ॥ऽ
मानिसको आँगनमा
प्रेम ठुलो जीवनमा । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
९२, बहरे रजज मुरब्बा मख्बून क
सूत्र – मुस्तफ्इलुन् + मुफाइलुन्
ऽऽ।ऽ ।ऽ।ऽ
बोली-वचन् र भेषको
रक्षा गरौँ स्वदेशको । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
९३, बहरे रजज मुरब्बा मख्बून ख
सूत्र – मुफाइलुन् + मुफाइलुन्
।ऽ।ऽ ।ऽ।ऽ
वसन्तको बहारमा
खुसी बढेछ यारमा । – हुसैन खाँ
९४, बहरे रजज मुरब्बा मुतव्वी मख्बून
सूत्र – मुफ्तइलुन् + मुफाइलुन्
ऽ॥ऽ ।ऽ।ऽ
देश अझै जल्यो यहाँ
पीर-व्यथा बढ्यो यहाँ । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
ख, मुरक्कब बहरबाट बनेका मुजाहिफ बहरहरु
नियम बाँकी जिहाफ
!) ऽऽऽ। को मुतव्वी — ऽ।ऽ।
!!) ऽऽऽ। को मारफो — ऽ।ऽ
!!!) ऽऽऽ। को मन्हूर — ऽ
!V) ऽ।ऽऽ को मक्सूर — ॥ऽ
निर्माण प्रकृया
मुख्य बहरसँग दाँजेर हेर्नुहोला
ऽ।ऽऽऽऽ।ऽऽ।ऽऽ — बहरे खफीफ मुख्य बहर
ऽ।ऽऽ।ऽ।ऽऽ।ऽऽ — मुसद्दस् मख्बून क
॥ऽऽ।ऽ।ऽ॥ऽऽ — मुसद्दस् मख्बून ख
ऽ।ऽऽ।ऽ।ऽऽऽ — मुसद्दस् मख्बून मक्तुअ
॥ऽऽ।ऽ।ऽ॥ऽ। — मुसद्दस् मख्बून मशकूल
ऽ।ऽऽऽ॥ऽऽऽ — मुतव्वी मक्तुअ
ऽऽऽऽ॥॥ऽऽ — मक्तुअ मक्फूफ मख्बून छन्द – मत्ता
ऽऽ।ऽऽऽऽ।ऽऽ।ऽऽऽऽ। — बहरे मुन्सरेह मुख्य बहर
ऽ॥ऽऽ।ऽ।ऽ॥ऽऽ।ऽ। — मुसम्मन् मुतव्वी
ऽ॥ऽऽ।ऽऽ॥ऽऽ।ऽ — मुसम्मन् मुतव्वी मारफो
ऽ॥ऽऽऽऽ।ऽ॥ऽऽ — मुसम्मन् मुतव्वी मन्हूर क
ऽ॥ऽऽऽ॥ऽऽ — मुसम्मन् मुतव्वी मन्हूर ख छन्द – चम्पकमाला
ऽ॥ऽऽऽ॥ऽऽ ह् २ — मुतव्वी मन्हूर मुदाइफ
ऽ॥ऽऽ।ऽ।ऽ॥ऽऽ — मुसम्मन् मुतव्वी मन्हूर ग
।ऽऽऽऽ।ऽऽ।ऽऽऽऽ।ऽऽ — बहरे मुजारे मुख्य बहर
।ऽऽ।ऽ।ऽ।।ऽऽ।ऽ।ऽ। — मुसम्मन् मक्फूफ
।ऽऽऽ॥ऽऽ।ऽऽऽ॥ऽऽ — मुसम्मन् मख्बून
ऽऽ।ऽ।ऽऽऽऽ।ऽ।ऽऽ — मुसम्मन् अखरब छन्द – दिक्पाल
ऽऽ।ऽ।ऽ।।ऽऽ।ऽ।ऽ — मुसम्मन् अखरब मक्फूफ महजूफ
।ऽ।ऽ॥ऽऽ।ऽ।ऽऽऽ — मुसम्मन् मक्बूज मख्बून मक्तुअ
ऽऽऽऽऽ।ऽऽ।ऽऽ — मुसम्मन् अखरम मक्तुअ मक्फूफ छन्द – शालिनी
ऽऽ।ऽऽऽऽ।ऽऽ — मुसम्मन् अखरब मक्तुअ
ऽऽ।ऽऽ।ऽऽऽऽ।ऽऽ।ऽऽ — बहरे मुज्तस मुख्य बहर
।ऽ।ऽ॥ऽऽ।ऽ।ऽ॥ऽऽ — मुसम्मन् मख्बून
।ऽ।ऽ॥ऽऽ।ऽ।ऽऽऽ — मुसम्मन् मख्बून मक्तुअ
।ऽ।ऽ॥ऽऽ।ऽ।ऽ॥ऽ — मुसम्मन् मख्बून मक्सूर
ऽ॥ऽऽऽऽ॥ऽऽऽ — मुसम्मन् मुतव्वी मक्तुअ
ऽ।ऽऽ।ऽऽऽऽ।ऽऽ — बहरे असम मुख्य बहर
ऽ।ऽ।ऽऽ।ऽ।ऽ — मुसद्दस् महजूफ मक्फूफ छन्द – दु्रता
॥ऽ।ऽऽ।ऽ।ऽ — मुसद्दस् मशकूल अखरब महजूफ
ऽ।ऽऽ।ऽ।ऽऽ।ऽ — मुसद्दस् मक्बूज महजूफ
।ऽऽऽ।ऽऽऽऽ।ऽऽ — बहरे करीब मुख्य बहर
।ऽऽ।।ऽऽ।ऽ।ऽ। — मुसद्दस् मक्फूफ
।ऽऽऽ।ऽऽऽ॥ऽऽ — मुसद्दस् मख्बून
।ऽऽऽ।ऽऽऽ।ऽऽ — मुसद्दस् महजूफ
ऽऽऽ।ऽऽ।ऽऽऽऽ।ऽऽ।ऽ — बहरे मुक्तजिब मुख्य बहर
ऽ।ऽ।ऽ॥ऽऽ।ऽ।ऽ॥ऽ — मुसम्मन् मुतव्वी
ऽ।ऽऽ।ऽऽऽ।ऽऽऽ — बहरे मुशाकिल मुख्य बहर
ऽ।ऽ।।ऽऽ।।ऽऽ। — मुसद्दस् मक्फूफ
ऽ।ऽऽ।ऽ।ऽ — मुसद्दस् महजूफ अबतर मक्बूज
ऽऽ।ऽऽऽ।ऽऽऽऽ। — बहरे सरीअ मुख्य बहर
ऽ॥ऽऽ॥ऽऽ।ऽ। — मुसद्दस् मुतव्वी
ऽ॥ऽऽ॥ऽऽ।ऽ — मुसद्दस् मुतव्वी मारफो
।ऽऽ।ऽऽऽ।ऽऽ।ऽऽऽ — बहरे तवील मुख्य बहर
।ऽऽ।ऽ।ऽ।ऽऽ।ऽ।ऽ — मुसम्मन् मक्बूज
।ऽ।ऽऽ।।ऽ।ऽऽ — मुसम्मन् मक्बूज अखरब महजूफ छन्द – उपेन्द्रवज्रा
ऽऽऽऽ।।ऽऽ।ऽऽ — मुसम्मन् अस्लम अखरब महजूफ छन्द – वातोर्मि
ऽ।ऽऽऽ।ऽऽ।ऽऽऽ — बहरे कलीब मुख्य बहर
ऽ।ऽ।॥ऽ।।ऽऽ — मुसद्दस् मक्फूफ मशकूल महजूफ छन्द – स्वागता
ऽऽ॥ऽ।।ऽ।ऽ — मुसद्दस् मक्तुअ मशकूल मक्बूज छन्द – उपस्थिता
॥ऽ।ऽ।ऽ।ऽ — मुसद्दस् मशकूल मक्फूफ अबतर छन्द – भुजङ्गसङ्गता
।ऽऽऽऽ।ऽऽऽ।ऽऽ — बहरे सरीम मुख्य बहर
ऽऽऽ॥ऽ।ऽ।ऽ — मुसद्दस् अखरम मशकूल महजूफ छन्द – शुद्धविराट
ऽऽ।ऽऽऽऽ × २ — मुसद्दस् अखरब मक्तुअ मुदाइफ
ऽऽ।ऽऽ।ऽऽऽ।ऽऽ।ऽ — बहरे बसीत मुख्य बहर
ऽऽ।ऽऽ।ऽ।ऽ।ऽऽ।ऽ — मुसम्मन् मख्बून छन्द – प्रभात
ऽऽ।ऽऽ।ऽऽऽऽ।ऽ — बहरे सगीर मुख्य बहर
ऽऽ॥ऽऽऽ॥ऽ — मुसद्दस् मक्फूफ मक्तुअ मुतव्वी छन्द – सुषमा
ऽ।ऽऽऽ।ऽऽऽऽ।ऽ — बहरे जदीद मुख्य बहर
॥ऽऽ॥ऽऽ।ऽ।ऽ — मुसद्दस् मख्बून
ऽ।ऽ।ऽ।ऽ।ऽऽ॥ — मुसद्दस् मक्फूफ
ऽऽ।ऽऽऽऽ।ऽऽऽ। — बहरे सलीम मुख्य बहर
ऽ॥ऽऽ।ऽ।ऽ।ऽ। — मुसद्दस् मुतव्वी
ऽऽ॥ऽ।ऽऽ।ऽ — मुसद्दस् मक्फूफ मारफो
ऽ।ऽऽऽ।ऽऽ।ऽऽऽ।ऽ — बहरे मदीद मुख्य बहर
॥ऽऽ॥ऽ॥ऽऽ॥ऽ — मुसम्मन् मख्बून
ऽ।ऽ।ऽ।ऽऽ।ऽ।ऽ।ऽ — मुसम्मन् मक्फूफ
॥ऽ।ऽऽ॥ऽ।ऽऽ — मुसम्मन् मशकूल मक्तुअ
ऽऽऽ।ऽ।ऽऽऽऽऽ। — बहरे हमीद मुख्य बहर
ऽ।ऽ।ऽ।ऽऽऽ।ऽ। — मुसद्दस् मुतव्वी
ऽ।ऽऽ।ऽऽऽ।ऽ — मुसद्दस् मारफो
ऽ।ऽऽऽऽ।ऽऽऽ।ऽ — बहरे हमीम मुख्य बहर
॥ऽऽ।ऽ।ऽ।ऽ।ऽ — मुसद्दस् मख्बून
ऽ।ऽऽऽ॥ऽऽ॥ऽ — मुसद्दस् मुतव्वी
ऽ।ऽऽ॥ऽऽऽ।ऽ — मुसद्दस् महजूफ मुतव्वी
ऽऽऽ।ऽऽऽ।ऽऽ।ऽ — बहरे कबीर मुख्य बहर
ऽ।ऽ।ऽ।ऽ।ऽ॥ऽ — मुसद्दस् मुतव्वी
ऽ।ऽऽ।ऽऽऽ।ऽ — मुसद्दस् मारफो
१, बहरे खफीफ मुसद्दस् मख्बून क
सूत्र – फाइलातुन् + मुफाइलुन् + फाइलातुन्
ऽ।ऽऽ ।ऽ।ऽ ऽ।ऽऽ
याद आयौ तिमी बिहानै-बिहानै
मुस्कुरायौ तिमी बिहानै-बिहानै
२, बहरे खफीफ मुसद्दस् मख्बून ख
सूत्र – फिइलातुन् + मुफाइलुन् + फिइलातुन्
॥ऽऽ ।ऽ।ऽ ॥ऽऽ
कविता-गीत-नज्म हुन्छ गजलमा
सुर औ ताल हुन्छ हुन्छ बहरमा
३, बहरे खफीफ मुसद्दस् मख्बून मक्तुअ/बहरे हजज मुसद्दस् अस्तर
सूत्र – फाइलुन् + फाइलुन् + मफाईलुन्
ऽ।ऽऽ।ऽ।ऽऽऽ
चाँदनी रात झल्मलाएछ
जिन्दगीसँग मुस्कुराएछ । – हुसैन खाँ
४, बहरे खफीफ मुसद्दस् मख्बून मशकूल
सूत्र – फिइलातुन् + मुफाइलुन् + फिइलातु
॥ऽऽ ।ऽ।ऽ ॥ऽ।
वनमा कोइली सरयो किन आज
दिलले सम्झना गरयो किन आज – हुसैन खाँ
५, बहरे खफीफ मुसद्दस् मुतव्वी मक्तुअ
सूत्र – फाइलातुन् + मुफ्तइलुन् + फैलुन्
ऽ।ऽऽ ऽ॥ऽ ऽऽ
सम्झनामा आज उनी आए
एक छाया भै दिलमा छाए । – हुसैन खाँ
६, बहरे खफीफ मुसद्दस् मक्तुअ मक्फूफ मख्बून पिङ्गल छन्द – मत्ता
सूत्र – फैलुन् + मुस्तफ्इलु + फिइलातुन्
ऽऽ ऽऽ॥ ॥ऽऽ
हाँसी-हाँसी नयन चलाए
आफूसँगै रसिक बनाए । – हुसैन खाँ
७, बहरे मुन्सरेह मुसम्मन् मुतव्वी
सूत्र – मुफ्तइलुन् + फाइलातु + मुफ्तइलुन् + फाइलातु
ऽ॥ऽ ऽ।ऽ। ऽ॥ऽ ऽ।ऽ।
के छ र के छैन है ! स्वदेश जलेको छ हेर ¤
मानिसको आत्मभित्र दुष्ट पसेको छ हेर । – हुसैन खाँ
८, बहरे मुन्सरेह मुसम्मन् मुतव्वी मारफो
सूत्र – मुफ्तइलुन् + फाइलुन् + मुफ्तइलुन् + फाइलुन्
ऽ॥ऽ ऽ।ऽ ऽ॥ऽ ऽ।ऽ
यो दुनिया नै रमायो धनको लोभमा
प्रेम र माया जलायो धनको लोभमा । – हुसैन खाँ
९, बहरे मुन्सरेह मुसम्मन् मुतव्वी मन्हूर क
सूत्र – मुफ्तइलुन् + मफ्ऊलात + मुफ्तइलुन् + फा
ऽ॥ऽ ऽऽऽ। ऽ॥ऽ ऽ
यो दिलभित्रै माया छरीकन भागे
पागल प्रेमीका झैँ गरीकन भागे । – हुसैन खाँ
१०, बहरे मुन्सरेह मुसम्मन् मुतव्बी मन्हूर ख पिङ्गल छन्द – चम्पकमाला/रुक्मवती
सूत्र – मुफ्तइलातुन् + मुफ्तइलातुन्
ऽ॥ऽऽ ऽ॥ऽऽ
यो दिलभित्रै दीप जलाए
आज मसङ्गै प्रीत लगाए । – हुसैन खाँ
११, बहरे मुन्सरेह मुसम्मन् मुतव्बी मन्हूर मुदाइफ
सूत्र – मुफ्तइलातुन् + मुफ्तइलातुन् + मुफ्तइलातुन् + मुफ्तइलातुन्
ऽ॥ऽऽ ऽ॥ऽऽ ऽ॥ऽऽ ऽ॥ऽऽ
हे प्रभु कस्तो युग आयो स्वर्गसरी मेरो धरतीमा
दानवताको बादल छायो स्वर्गसरी मेरो धरतीमा । – गोर्खेसाइँलो
१२, बहरे मुन्सरेह मुसम्मन् मुतव्वी मन्हूर ग
सूत्र – मुफ्तइलुन् + फाइलात + मुफ्तइलुन् + फा
ऽ॥ऽ ऽ।ऽ। ऽ॥ऽ ऽ
यो दुनियामा रमेर गीत भुलाए
प्रेम गरी प्रेमको त रीत भुलाए । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
१३, बहरे मुजारे मुसम्मन् मक्फूफ
सूत्र – मफाईलु + फाइलातु + मफाईलु + फाइलातु
।ऽऽ। ऽ।ऽ। ।ऽऽ। ऽ।ऽ।
उनीसँग एक दीप जलाएछ यो हुसैन
दिलैमा मिठो बतास चलेको छ भित्र-भित्र । – हुसैन खाँ
१४, बहरे मुजारे मुसम्मन् मख्बून
सूत्र – मफाईलुन् + फिइलातुन् + मफाईलुन् + फिइलातुन्
।ऽऽऽ ॥ऽऽ ।ऽऽऽ ॥ऽऽ
पुरानो रीत र चाला भुलाएको छु म आज
यही माटो सिउँदोमा लगाएको छु म आज । – हुसैन खाँ
१५, बहरे मुजारे मुसम्मन् अखरब पिङ्गल छन्द – दिक्पाल
सूत्र – मफ्ऊलु + फाइलातुन् + मफ्ऊलु + फाइलातुन्
ऽऽ। ऽ।ऽऽ ऽऽ। ऽ।ऽऽ
संसारको कहानी पढ्दा उनी रमाए
सङ्घर्षको चुलीमा चढ्दा उनी रमाए । – हुसैन खाँ
१६, बहरे मुजारे मुसम्मन् अखरब मक्फूफ महजूफ
सूत्र – मफ्ऊलु + फाइलातु + मफाईलु + फाइलुन्
ऽऽ। ऽ।ऽ। ।ऽऽ। ऽ।ऽ
खै ! के भनौँ र आफ्नु कहानी उनीसित
साटौँ म के गरेर जवानी उनीसित । – हुसैन खाँ
१७, बहरे मुजारे मुसम्मन् मक्बूज मख्बून मक्तुअ
सूत्र – मुफाइलुन् + फिइलातुन् + मुफाइलुन् + फैलुन्
।ऽ।ऽ॥ऽऽ।ऽ।ऽऽऽ
कुरा सुनी मुटुमा पीर नै बढेको छ
उही छ रीत अझै जीत नै ढलेको छ । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
१८, बहरे मुजारे मुसम्मन् अखरम मक्तुअ मक्फूफ पिङ्गल छन्द – शालिनी
सूत्र – मुस्तफ्फैलुन् + फाइलातुन् + फऊलुन्
ऽऽऽऽ ऽ।ऽऽ ।ऽऽ
मोतीका जस्तै दिलैले ‘हुसैन’
कापीमा लाऊ कलमको निशाना । – हुसैन खाँ
१९, बहरे मुजारे मुसम्मन् अखरब मक्तुअ
सूत्र – मुस्तफ्इलुन् + मफ्ऊलात + फैलुन्
ऽऽ।ऽ ऽऽऽ। ऽऽ
मेरो सहरमा आएर भागे
झन् प्रेम-माया लाएर भागे । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
२०, बहरे मुज्तस मुसम्मन् मख्बून
सूत्र – मुफाइलुन् + फिइलातुन् + मुफाइलुन् + फिइलातुन्
।ऽ।ऽ ॥ऽऽ ।ऽ।ऽ ॥ऽऽ
गरौँ विकास यही चाहना छ यो धरतीको
र शान्ति छाइरहोस् कामना छ यो धरतीको । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
२१, बहरे मुज्तस मुसम्मन् मख्बून मक्तुअ/बहरे मुजारे मुसम्मन् मक्बूज मख्बून मक्तुअ
सूत्र – मुफाइलुन् + फिइलातुन् + मुफाइलुन् + फैलुन्
।ऽ।ऽ ॥ऽऽ ।ऽ।ऽ ऽऽ
उडेछ बादल पानी झरेर आएछ
उदास बाग रमाएर गुन्गुनाएछ । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
२२, बहरे मुज्तस मुसम्मन् मख्बून मक्सूर
सूत्र – मुफाइलुन् + फिइलातुन् + मुफाइलुन् + फिइलुन्
।ऽ।ऽ ॥ऽऽ ।ऽ।ऽ ॥ऽ
घुमेर फेरि म आएँ भुलाउनै नसकी
व्यथा घटेछ मभित्रै बताउनै नसकी । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
२३। बहरे मुज्तस मुसम्मन् मुतव्वी मक्तुअ
सूत्र – मुफ्तइलुन् + फैलुन् + मुफ्तइलुन् + फैलुन्
ऽ॥ऽ ऽऽ ऽ॥ऽ ऽऽ
दङ्ग परेका छन् गाउँ-सहर मेरो
फेरि त्यही पीडा फर्किरहेको छ । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
२४, बहरे असम मुसद्दस् महजूफ मक्फूफ पिङ्गल छन्द – दु्रता
सूत्र – फाइलुन् + मफा + फाइलुन् + मफा
ऽ।ऽ ।ऽ ऽ।ऽ ।ऽ
सम्झना गरी छल्किएछु म
प्यारमा सधैँ अल्झिएछु म । – गोर्खेसाइँलो
२५, बहरे असम मुसद्दस् मशकूल अखरब महजूफ
सूत्र – फिइलातु + मफ्ऊलु + फाइलुन्
॥ऽ। ऽऽ। ऽ।ऽ
मन मुग्ध हावा चली रहयो
दिलभित्र माया बढी रहयो । – हुसैन खाँ
२६, बहरे असम मुसद्दस् मक्बूज महजूफ
सूत्र – फाइलातुन् + मुफाइलुन् + फाइलुन्
ऽ।ऽऽ ।ऽ।ऽ ऽ।ऽ
आज कस्तो लहर उठेको यहाँ
वायु ताजा अझै चलेको यहाँ। – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
२७, बहरे करीब मुसद्दस् मक्फूफ
सूत्र – मफाईलु + मफाईलु + फाइलातु
।ऽऽ। ।ऽऽ। ऽ।ऽ।
सुक्यो फूल भने वासना हुँदैन
जमेको दिलमा चाहना हुँदैन । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
२८, बहरे करीब मुसद्दस् मख्बून
सूत्र – मफाईलुन् + मफाईलुन् + फिइलातुन्
।ऽऽऽ ।ऽऽऽ ॥ऽऽ
बिहानीमा जगायौ आज तिमीले
कुरा मीठो सुनायौ आज तिमीले । – हुसैन खाँ
२९, बहरे करीब मुसद्दस् महजूफ
सूत्र – मफाईलुन् + फऊलुन् + फाइलातुन्
।ऽऽऽ ।ऽऽ ऽ।ऽऽ
कुबेलामा रिसाएछन् उनी त
न दुख्ने दिल दुखाएछन् उनी त । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
३०, बहरे मुक्तजिब मुसम्मन् मुतव्वी
सूत्र – फाइलातु + मुफ्तइलुन् + फाइलातु + मुफ्तइलुन्
ऽ।ऽ। ऽ॥ऽ ऽ।ऽ। ऽ॥ऽ
घातका कुरा कहिले गर्नु हुन्न जीवनमा
देश छाडि अन्त कतै सर्नु हुन्न जीवनमा । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
३१, बहरे मुशाकिल मुसद्दस् मक्फूफ
सूत्र – फाइलातु + मफाईलु + मफाईलु
ऽ।ऽ। ।ऽऽ। ।ऽऽ।
ओम शान्ति हुने रीत चले छैन
प्रेमको मठमा दीप जले छैन । – हुसैन खाँ
३२, बहरे मुशाकिल मुसद्दस् महजूफ अबतर मक्बूज/बहरे हजज मुसद्दस् अस्तर अबतर मक्बूज
सूत्र – फाइलातुन् + मुफाइलुन्
ऽ।ऽऽ ।ऽ।ऽ
वैगुनीझैँ गरे उनी
अन्त माया छरे उनी । – पल्लव साहित्यिक पत्रिका- १३
३३, बहरे सरीअ मुसद्दस् मुतव्वी
सूत्र – मुफ्तइलुन् + मुफ्तइलुन् + फाइलातु
ऽ॥ऽ ऽ॥ऽ ऽ।ऽ।
शोषण गर्ने दिलमा प्रीत हुन्न
कर्म नगर्दा कहिले जीत हुन्न । – हुसैन खाँ
३४, बहरे सरीअ मुसद्दस् मुतव्वी मारफो
सूत्र – मुफ्तइलुन् + मुफ्तइलुन् + फाइलुन्
ऽ॥ऽ ऽ॥ऽ ऽ।ऽ
खै ! किन हो आँसु बगायौ तिमी
यो दिल पो आज रुवायौ तिमी । – हुसैन खाँ
३५, बहरे तवील मुसम्मन् मक्बूज
सूत्र – फऊलुन् + मुफाइलुन् + फऊलुन् + मुफाइलुन्
।ऽऽ।ऽ।ऽ।ऽऽ।ऽ।ऽ
तिमीले सधैँ कुरा गरेछौ छलीछली
अविश्वासको नदी तरेछौ छलीछली । – हुसैन खाँ
३६, बहरे तवील मुसम्मन् मक्बूज अखरब महजूफ पिङ्गल छन्द – उपेन्द्रवज्रा
सूत्र – मुफाइलुन् + मुफ्तइलुन् + फऊलुन्
।ऽ।ऽऽ॥ऽ।ऽऽ
अझै यहाँ शोषकको जमाना
गरीब बन्छन् उनकै निशाना । – हुसैन खाँ
३७, बहरे तवील मुसम्मन् अस्लम अखरब महजूफ पिङ्गल छन्द – वातोर्मि
सूत्र – मुस्तफ्फैलुन् + फिइलातुन् + फऊलुन्
ऽऽऽऽ॥ऽऽ।ऽऽ
आए मायालु खजाना लिएर
मायाको गीत र गाना लिएर । – हुसैन खाँ
३८, बहरे कलीब मुसद्दस् मक्फूफ मशकूल महजूफ पिङ्गल छन्द – स्वागता
सूत्र – फाइलातु + फिइलातु + फऊलुन्
ऽ।ऽ।॥ऽ।।ऽऽ
शान्त सुन्दर विचार तिमी हौ
आउ सुस्त दिलदार तिमी हौ
३९, बहरे कलीब मुसद्दस् मक्तुअ मशकूल मक्बूज पिङ्गल छन्द – उपस्थिता
सूत्र – मफ्ऊलु + फऊलु + मुफाइलुन्
ऽऽ।।ऽ।।ऽ।ऽ
डुल्ने मन हुन्छ घरी-घरी
आफैसँग हुन्छ घरी-घर
नेपाली गजल :-
फेसबुकबाट साभार
No comments:
Post a Comment